معرفی رشته مهندسی پزشکی و بازار کار این رشته

معرفی رشته مهندسی پزشکی و بازار کار 

تماتم دستگاه ها، تجهیزات و لوازمی که در علم پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند، می بایست مطابق با تکنولوژی و علمی خاص در زمینه های مختلف طراحی شوند. تجهیزات پزشکی مهمترین ابزار کار برای جامعه پزشکی هستند. این تجهیزات، پزشکان را در تشخیص و درمان بیماری های مختلف یاری می کنند. از طرفی، اکثر بیماران نیز به سراغ مراکز درمانی و پزشکانی می روند که مجهز به لوازم پیشرفته پزشکی باشند. بدین ترتیب طراحی و ساخت تجهیزات پزشکی در یک کشور، نقش بسیار مؤثری در پیشرفت علم پزشکی آن خواهد داشت. مهندسی پزشکی علمی است که دقیقا در همین زمینه فعالیت می کند و فارغ التحصیلان رشته مهندسی پزشکی در صورتی که از مهارت خاصی برخوردار باشند، موفق به کسب جایگاه شغلی بسیار مناسبی در سراسر دنیا خواهند بود. در این مقاله، به معرفی رشته مهندسی پزشکی و بازار کار این رشته پرداخته شده است و همچنین جزئیاتی در رابطه با ادامه تحصیل در این رشته بیان شده است.

 

 


آشنایی با رشته مهندسی پزشکی

آشنایی با رشته پزشکی به صورت جزئی و کلی، برای هر داوطلبی که مشتاق به ادامه تحصیل در این رشته است، ضروری و اجتناب ناپذیر است. موفقیت در رشته پزشکی استعداد و تفکر عمیقی را می طلبد. مهندسی پزشکی علمی است که در زمینه های بسیار گسترده ای فعالیت می کند و از اهمیت بسیار بسیار بالایی برای علم پزشکی برخوردار است. رشته مهنسی پزشکی دارای گرایش های مختلفی است، اما به طور کلی ویژگی های یکسانی را می توان برای تمام گرایش ها، با هدف معرفی رشته مهندسی پزشکی، بیان کرد. مهندسی پزشکی دارای سه حیطه اصلی است:


طراحی و سخت: این حیطه بر روی تجهیزات پزشکی تمرکز دارد و دانشجویان را در جهت توانایی در طراحی و ساخت تجهیزات پزشکی آموزش می دهد.
نگهداری، بهینه سازی و تعمیر: این حیطه از مهندسی پزشکی بر حفاظت از دستگاههای پزشکی ساخته شده و تعمیر آنها در صورت خرابی تمرکز دارد. بدیهی است که این حیطه، نیازمند افراد کاردان و کاربلد در زمینه تجهیزات پزشکی هستند.


خرید و فروش: تجهیزات پزشکی از سودآورترین معاملات در سطح جهان است. در حیطه خرید و فروش تجهزات پزشکی، افراد به معرفی تجهیزات به بازار کار می پردازد و وارد محیط تجارت های بین المللی می شوند. هر فردی که در این زمینه فعالیت کند، بدون شک نیاز به علم کافی در زمینه مهندسی پزشکی خواهد داشت.

 

 

رشته مهندسی پزشکی می بایست توانایی های لازم در رابطه با این رشته را داشته باشد. زمینه ها و فعالیت های کاری مهندسی پزشکی فراتر از آن چیزی است که تصور می شود. بدین ترتیب، هر شخصی با هر بهره هوشی نمی تواند در این زمینه موفق باشد و کسب موقعیت های مناسب در این زمینه، نیازمند تلاش و استعداد خواهد بود. از توانایی هایی که مهندسان پزشکی به آن نیاز دارند، عبارتند از:


تسلط بر علوم ریاضیات، فیزیک، زیست شناسی و شیمی
دارا بودن خلاقیت و نوآوری در جهت ارائه ایده های نو و مطابق با تکنولوژی ها و پیشرفت های جهانی
تسلط بر علم بازاریابی و فروش
تسلط بر زبان انگلیسی
علاقه مند به کارهای پژوهشی و تحقیقاتی
تسلط بر نرم افزارهای مربوطه اعم از Matlab، LabVIEW، Pspice و Proteus
و...

همانطور که گفتیم مهندسی پزشکی که تلفیقی از علوم تجربی و علوم ریاضی است، دارای زمینه های کاری گسترده ای است. در ادامه عمده وظایفی که فارغ التحصیلان رشته مهندسی پزشکی انجام می دهند، ذکر شده اند.

طرحی و تولید تجهیزات پزشکی
نصب و راه انداری تجهیزات پزشکی
نظارت بر تجهیزات پزشکی و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن
آموزش نحوه استفاده از تجهیزات پزشکی در مراکز درمانی مختلف به پزشکان، پرستاران، پرسنل و کارمندان
نظارت بر عملیات صادرات و واردات تجهیزات پزشکی
تعمیر تجهیزات معیوب پزشکی
و... .

شاید برای بسیاری از داوطلبان جای سؤال باشد که مهندسان پزشکی دقیقا چه چیزی را طراحی و یا تولید می کنند. در پاسخ به این سؤال باید گفت که محدودیت خاصی برای کار مهندسان پزشکی در طراحی و ساخت تجهیزات پزشکی وجود ندارد. این مهندسان به صورت تیمی مشغول به کار می شوند و در راستای طراحی، تولید، نگهداری و خرید و فروش همه نوع لوازم، دستگاهها و تجهیزات پزشکی فعالیت می کنند.
اگر یک اتاق عمل را در نظر بگیریم، تمامی تجهیزات کوچک و بزرگی که در این اتاق عمل وجود دارد، توسط مهندسان پزشکی و بر مبنای استانداردهای خاصی تولید شده اند. امروزه نیز این فعالیت ها گسترده تر شده و کار به تولید اعضای مصنوعی از جمله چشم مصنوعی، رگ مصنوعی و کلیه مصنوعی رسیده است. گرچه این سطح از علم تنها در کشورهای پیشرفته اتفاق می افتد، اما گسترده شدن این تولیدات در اکثر کشورهای جهان خیلی دیر و دور از انتظار نخواهد بود.

 

 

بازار کار رشته مهندسی پزشکی

وضعیت بازار کار رشته مهندسی پزشکی بستگی به مهارت، میزان استعداد و قدرت علمی و عملی فارغ التحصیلان این رشته خواهد داشت. مهندسی پزشکی بدون شک یکی از مهمترین و کاربردی ترین رشته هایی است که کیفیت کار جامعه پزشکی به آن وابسته است. اما کار در زمینه مهندسی پزشکی را نمی توان برای همه مناسب و یکسان دانست. شاید بتوان بازار کار مهندسی پزشکی را در کشوهای پیشرفته مناسب و حتی عالی دانست. مهمترین فرایند کاری علم مهندسی پزشکی شامل سه مرحله است:

طراحی تجهیزات پزشکی
تولید تجهیزات پزشکی
نگهداری از تجهیزات پزشکی

کشورهایی مانند ایران که تکیه بیشتری بر واردات تجهیزات پزشکی دارند، بازار کار خیلی مناسب را برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم نکرده اند. البته این به معنای عدم نیاز به مهندسان پزشکی نیست. بلکه ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دنیا در حال پیشرفت و خوداکتفایی است. ابزارآلات پزشکی نیز جزئی جداناپذیر برای جامعه پزشکی محسوب می شود که توجه به آن می بایست بیشتر و بیشتر در دستور کار قرار گیرد. به طور کلی، تمامی افرادی که تبحر خاصی در زمینه علم مهندسی پزشکی را داشته باشند، با کمی تلاش موفق خواهند بود تا جایگاه شغلی مناسبی را کسب کنند.
محیط کار فارغ التحصیلان مهندسی پزشکی در مکان هایی فراهم خواهد بود که در زمینه طراحی، تولید و ساخت تجهیزات پزشکی فعالیت می کنند. دارندگان مدرک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مهندسی پزشکی می توانند متناسب با سطح شرایط و مدارک خود وارد جامعه شغلی شوند. برخی از مراکزی که شرایط کاری برای فارغ التحصیلان رشته مهندسی در آن فراهم است، عبارتند از:

کارخانه های تولیدکننده انواع تجهیزات و لوازم پزشکی
بیمارستان های دولتی و خصوصی
وزارت بهداشت
مراکز تحقیقات
وزارت صنایع
سازمان تأمین اجتماعی
مؤسسه استاندارد

درآمدی که یک مهندس پزشکی دریافت می کند، بستگی به میزان تجربه کاری و محل کار وی خواهد داشت. طبیعی است مهندسان متبحر و با استعداد که توان توانایی و تولید تجهیزات مختلف پزشکی را داشته باشند، بسیار مورد توجه قرار گرفته و می توانند درآمد بالایی کسب کنند. البته رسیدن به این مرحله از کار، نیازمند پشتکار و پیگیری های فراوان خواهد داشت.

تحصیل در رشته مهندسی پزشکی

رشته مهندسی پزشکی رشته ای است که تحصیل در آن برای هر دو گروه علوم تجربی و علوم ریاضی امکان پذیر است. داوطلبان رشته مهندسی پزشکی، به دو حالت با کنکور و بدون کنکور می توانند شانس ورود و تحصیل در رشته مهندسی پزشکی را داشته باشند. روش با کنکور همانطور که از نام آن مشخص است، شامل ثبت نام و شرکت در کنکور سراسری و کسب رتبه لازم برای انتخاب رشته است. بدون شک داوطلبانی که عملکرد خوبی در کنکور سراسری داشته باشند، موفق به پذیرش خواهند بود.
ثبت نام بدون کنکور رشته مهندسی پزشکی تنها برای داوطلبانی امکان پذیر خواهد بود که واجد شرایط لازم باشند. سازمان سنجش و پذیرش کشور، همه ساله از میان داوطلبان استعدادهای درخشان اقدام به جذب دانشجو برای رشته های مختلف می کند. مبنای سنجش و پذیرش دانشجو در رشته مهندسی پزشکی به شکل بدون کنکور، سوابق تحصیلی داوطلبان است. ثبت نام به این روش، در سایت سازمان سنجش و بر مبنای دفترچه راهنمای ثبت نام بدون کنکور صرفا بر اساس سوابق تحصیلی امکان پذیر است.
در زمان انتخاب رشته داوطلبان بدون کنکور و با کنکور، لیست رشته های انتخاب رشته در اختیار داوطلبان هر دو گروه قرار می گیرد. داوطلبان در زمان انتخاب رشته می بایست به نوع دانشگاههایی که انتخاب می کنند توجه داشته باشند. هر کدام از این دانشگاهها مطابق با اصول خود شهریه ای را از داوطلبان در ازای تحصیل آنان دریافت خواهند کرد.
البته ناگفته نمانند که دانشگاههای روزانه هیچ نوع شهریه ای را از دانشجویان دریافت نخواهند کرد. اما سایر دانشگاههای شهریه پرداز، نیاز به پرداخت شهریه خواهند داشت. پردیس های خودگردان از نمونه دانشگاههایی هستند که شهریه های سنگینی را از دانشجویان خود دریافت می کنند، اما کیفیت آموزشی این دانشگاهها هیچ تفاوتی با دانشگاه روزانه ندارد. رشته مهندسی پزشکی دارای سه گرایش مهم است که متقاضیان می بایست یکی از این گرایش ها را را برای ادامه تحصیل خود انتخاب کند:

گرایش بیوالکتریک
گرایش بیومکانیک
گرایش بیومواد

هر کدام از گرایش های رشته مهندسی پزشکی برای مقطع کارشناسی به طور میانگین طول تحصیل 4 ساله دارند و دارای 140 واحد درسی هستند. 140 واحد درسی که برای رشته مهندسی پزشکی وجود دارد، عبارت است از 20 واحد دروس عمومی، 26 واحد دروس پایه، 47 واحد دروس اصلی و 47 واحد دروس تخصصی است. لیست دروس رشته مهندسی پزشکی به تفکیک گرایش های مختلف در ادامه ارائه شده اند.